माथागढी गाउँपालिकामा कोभिड संक्रमण अवस्था के छ ?
अन्यत्र जस्तै माथागढी गाउँपालिका पनि कोभिड १९ संक्रमणको अवस्था उस्तै हो । तर पछिल्ला केहीदिन यता भने केही कम भएको छ । हामीले परीक्षणका लागि पठाएका स्वाबबाट यो कुराको पुष्टि हुन्छ । पहिलो ३० वटा नमुना परीक्षणका लागि स्वाब पठाउँदा २६ जनासम्म पोजेटिभ पुष्टी हुन्थ्यो भने अहिले ४० मा १२ देखि १५ जनाको आएको अवस्था छ । दुई साता अघिको तुलनामा केही कमी भएको यसबाट पनि पुष्टि हुन्छ । हुन त हामीले पछिल्ला दिनमा पिसिआर परीक्षण दायरा फराकिलो बनाएका छौं । परीक्षणबाट आएको रिपोर्ट हेर्दा केही कम भएको हो भन्ने हाम्रो विश्वास हो । हुन त अझै पनि परीक्षणमा पठाएका स्वाबको नेगेटिभ नतिजा आएको भने छैन ।
कोभिड रोकथाम र नियन्त्रणका लागि के को काम भए ?
माथागढी गाउँपालिकाले कोभिड संक्रमण रोकथाम, उपचार र व्यवस्थापनका लागि सम्पूर्ण जनशक्ति परिचालन गरेका छौं । गाउँपालिकाका सबै वडामा जनचेतनामूलक कार्यक्रम भइरहेको छ । पछिल्ला दिनमा टोल स्तरमा परीक्षणमा पुगिएको छ । पोजेटिभ पुष्टि भएकाहरुका लागि स्वास्थ्य स्थिति बुझ्ने र अक्सिजन, औषधि व्यवस्थापन गरेका छौं । कोभिड अस्पतालमा निःशुल्क उपचार हुने गरेको छ । नागरिकलाई अस्पतालसम्म लैजानका लागि एम्बुलेन्सहरु संचालन ल्याएका छौं । गाउँपालिकाको दुई र बैशाख २७ गतेदेखि गाउँपालिकाको सरकारी सवारी सःशुल्क रुपमा संचालन गरेका छौं । कुनै पनि व्यक्ति पैसा तिर्न नसकेकालाई सोही अनुसार निःशुल्क पनि गरिएको छ । शव व्यवस्थापनमा निःशुल्क रुपमा गरेका छौं । हामीले गाउँपालिकाको १८ देखि ६० का साथै ६० देखि माथिको तथ्यांक संकलन गरेका छौं । यो तथ्यांक अन्ुसार नै स्वास्थ्य मन्त्रालयसँग खोपका लागि माग गरेका छौं । मन्त्रालयले नदिने हो भने हामी आफैले समन्वय गरेर पनि खरिद गर्ने प्रक्रिया अघि बढाएका छौं । यसमा स्वास्थ्य मन्त्रालयले अनुमति र व्यवस्थापन गरिदिन्छ भने हामी गाउँपालिकाको खर्चमै पनि खरिद गर्न सकिनेगरी प्रक्रिया अघि बढेको छ । किनभने यतिबेला जनताको स्वास्थ्यलाई पहिलो प्राथमिकतामा राखेर काम गरेका छौं ।
कोभिडका बीच विकास निर्माणलाई कस्तो असर गरेको छ ?
कोभिडको संक्रमण दर बढेसँगै निषेधाज्ञा जारी भयो । त्यसअघि पनि त्रासमय नै थियो । पहिलो लहरले विश्राम नलिँदै दोस्रो लहरले समस्या ल्यायो । कोभिडका बीच हामीलाई पनि अन्य स्थानीय तहजस्तै असर गरेको छ । गाउँपालिकाले गर्न मिल्ने विकास निर्माणका कामहरु दुरी कायम गरेर र स्वास्थ्य मापदण्ड अपनाएर पूर्वाधार विकास निर्माणका काम भएको छ । तर भीड जम्मा हुने काम हामी गदैर्नौ र गरिएको पनि छैन । गाउँपालिका र वडाबाट नियमित काम गर्न सकिएको छैन । दैनिक सेवा प्रवाह र विकास निर्माणमा प्रभाव पारेको छ ।
विकासको अवस्था के छ ?
विकासको अवस्था भनेको निर्वाचित भएर आउँदा र अहिले धेरै परिवर्तन भएको महशुष भएको छ । हामीले भवन निर्माण, कुलो, सडक निर्माणका काम गरिएको छ । तर २०७६ चैत ११ पछि हामीलाई कोभिड १९ ले सताएको छ । यसले गर्दा विकास निर्माणममा पनि असर परेको छ । हामीले तै पनि एउटै टोलका सहभागी हुने गरी विकास निर्माणका काम गरेका छौं । कोभिड पछि अन्यटोलका कामदार सकेसम्म सहभागी गराइएको छैन । अकोर् कुरा चालु तर्फका तालिम, गोष्ठी, लक्षितका कार्यक्रम पनि प्रभावित भएको छ । सीपमुलक तालिम पनि प्रभावित भएको छ । बितरणमुखी कार्यक्रमहरु पनि भीड जम्मा नगरिकन काम गरेका छौं । जसमध्ये शिक्षा, स्वास्थ्य र कृषि प्रमुख प्राथमिकतामा परेका छन् । त्यसपछि खानेपानी र सडक निर्माणमा जोड दिएका छौ ं। स्वस्थ गाउँपालिका बनाउने अवधारणाअनुरूप योजना बनेका छन् ।
गाउँपालिकाको प्राथमिकता के मा बढी छ ?
हामीले समग्र विकासका लागि योजनालाई प्राथमिकतामा राखेका छौं । खानेपानी समस्या दीर्घकालीन रूपमा समाधानका लागि अल्पकालिन र दीर्घकालिन योजना अगाडि सारिएको छ । योजनाहरु पहुँचका आधारमा विनियोजन हुन छाडेका छ । कृषि पशुपालनका कार्यक्रमका विषयमा धेरै कृषकहरु अनविज्ञ थिए । मातृ र शिशु मृत्युदर बढी थियो । त्यसलाई कम गर्न बर्थिङ्ग सेन्टरको स्थापना प्रयोगशाला सेवा सुरुवात गरेका छौ । खरको छानामुक्त गाउँपालिका बनाउदै छौँ । विपन्न वर्गका मानिस स्वास्थ्य उपचारमा आर्थिक अभावका कारण मृत्युवरण गर्न नपरोस भनेर विपन्नका लागि निःशुल्क रुपमा स्वास्थ्य बीमा गरिदिएका छौँ । निर्वाहमुखी कृषि प्रणालीलाई व्यवसायिक बनाएका छौँ । मगर समुदायको बाहुल्यता रहेको गाउँपालिका मा स्थानीय पाठ्यक्रम नै लागु गरेर विद्यालयमा शिक्षा प्रदान गरिरहेका छौ । विकास र निर्माणमा सबैको समान पहुँच पु¥याएका छौँ ।
विदेशबाट फकेर्का र यहीका युवा रोजगार कसरी बनेका छन् ?
विदेशबाट फर्किएकाहरुका लागि कृषि र पशु विकास कार्यक्रम संचालन गरेका छौं । यहाँ पनि युवाका लागि अनुदानका कार्यक्रम छ । सोही अनुसार नै काम अघि बढेको छ । गाउँपालिका भित्र कृषि र पशुपालनको प्रचुर संभावना रहेको छ । त्यसैलाई नै लक्षित गरी कार्यक्रम बनाएर कार्यान्वयन गरेका छौ । दिर्घकालीन रोजगारी सिर्जनाका लागि कृषि र पशुपालनलाई जोड दिएका छौ । उदाहरणका लागि कसेनी ओलेसमा वषेर् आलु र अलैचीको पकेट क्षेत्र बनाउने अभियानमा छौं । युवालाई लक्षित गरी जीवनपयोगी सीपमुलक तालिम दिइसकेका छौ । अनुदानका कामहरु यसवर्ष कम हुने भएको छ । वडा र गाउँपालिकामा कोभिडले गर्दा धेरै काम हुन सकेको छैन । तर साउनपछि पनि काम गर्न सकिन्छ । चालु आर्थिक वर्षका लागि अनुदानका कार्यक्रम स्थगन गनेर् सम्भावना छ । आगामी वर्ष पाउने छन् । हामीसँग ४० लाख छ । त्यसअघिको २० लाख थियो । ३५ लाख थप ग रेका छौं । ७५ लाख छ । १३ लाख रुपैयाँ ल्याबका लागि दिइएको छ ।
कर्मचारी व्यवस्थापन कस्तो छ ?
माथागढीले जहिले समस्या खेपेको विषय भनेकै कर्मचारीको हो । यस विषयमा अब बोल्न पनि छाडुम जस्तो भएको छ । अझै पनि लेखामा कर्मचारी व्यवस्थापन हुन सकेको छैन । लेखामा पहिला कर्मचारी नै थिएनन् अहिले पनि एक जनाले साह्ै समस्या हुन्छ । प्रशासनतर्फ योजना हेर्न समस्या छ । वडामा सचिवको व्यवस्थापन गर्न समस्या छ । कर्मचारी कमी हुँदा सेवा प्रवाहमा समस्या छ । आठ वटै वडामा प्राविधिक छैनन् । हामीले सधै माग गछौं तर पठाएको छैन । हामीलाई दरवन्दी अनुसारका कर्मचारी नै भएनन् । वडा सचिवको काम स्वास्थ्यका कर्मचारीले गर्नुपरेको छ । दरवन्दीमा प्राविधिक नै छैनन् । करारमा राख्यो काम सिकेर अन्यत्र जान्छन् । कृषि, पशु, शिक्षामा अधिकृत तहको दरवन्दी छ । तर त्यो कागजमा मात्र छ । वास्तवमा स्थानीय सरकारलाई आवश्यकता अनुसारको कर्मचारी नहुनु नै प्रमुख समस्या हो । बजेट कार्यान्वयनमा समस्या भनेको कर्मचारीको हो । राम्रा प्राविधिक प्रशासनिक क्षेत्रका कर्मचारीलाई संघ तर्फ लगियो । बजेट कार्यान्वयनका लागि कर्मचारीको अभाव मुख्य समस्या हो । वित्तिय र भौतिक प्रगति भएको छ । वडामा काम रोकेका छैनौ ।
स्थानीय तहको प्रदेश र संघीय सरकारसँग सहकार्य कस्तो छ ?
प्रदेश र संघीय सरकारले केही योजना दिएका छन् । तीनीहरु भनेको पनैर्पनेर् योजना छन् । स्थानीय तहमा पहुँच केन्द्र जोड्ने सडकका लागि बजेट दिइएको छ । प्रदेशका योजना थोरै छन् । ससर्तका योजना दिएका छन् । संघ र प्रदेशका अन्य स्थानीय तहमा जस्तो योजना छैन । चिदीपानी बँदवारी, तिनाउमा, गाउँपालिका पहुँच मार्गका लागि तीन वटा कल्भर्ट पुल, अरुणखोलामा पनि पक्की पुल निर्माणको काम भइरहेको छ । स्थानीय तहका केही त्यस्ता योजनाहरू छन् जुन प्रदेश र केन्द्र सरकारसँग सहकार्य नगरी सम्भव हुँदैन । गाउँपालिकामा पनि त्यस्ता चुनौती धेरै छन् । संविधानमा तीन वटा सरकारको व्यवस्था भएको छ । तीन वटा सरकारबीच सहकार्य समन्वय सअस्तित्वबाट सञ्चालन हुने भनिएको छ तर अहिले सम्म नभएकै त्यहि नै हो । संघीयता भनियो तर अधिकार विनाको संघीयता भयो ।
अन्त्यमा……..
माथागढी गाउँपालिकाका नागरिकका लागि के आग्रह गर्न चाहान्छु भने कोभिड १९ विरुद्धको लडाईमा विजय प्राप्त गर्नका लागि सम्पूर्ण नागरिकको पहल हुन जरुरी छ । हामीले आफ्नो ठाउँबाट सहयोग गर्नुपर्छ । सबै नागरिकले इमान्दारितापूर्वक सरकारले घोषणा गरेको निषेधाज्ञा पालना गर्नुपर्छ । पिसिआर परीक्षणमा सहयोग गर्नुपनेर् हुन्छ । जसबाट हामीले कोरोना रोकथाम र नियन्त्रणमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्न सक्नेछौं । नागरिकलाई दिनुपनेर् अत्यावश्यक सेवालाई निरन्तर लागिरहेका छौं । स्वास्थ्यकर्मी, जनप्रतिनिधि एक्लैले केही गर्न सक्दैनन् । यसका लागि सबै नागरिकको साथसहयोग चाहिन्छ । नागरिकले हरेक काममा साथ दिनुपर्छ । गलत कामका लागि खबरदारीसँगै बिग्रिएको ठाउँमा सच्याउने मौका दिनुपर्छ र राम्रो काम गर्दा प्रोत्साहन गर्नुपर्छ । धन्यवाद ।
